Νέα Μονή Αγίου Διονυσίου

Σήμερα το Μοναστήρι λειτουργεί ως ανδρώα κοινοβιακή Μονή με καθηγούμενο τον Αρχιμανδρίτη Μάξιμο Κυρίτση και με 24 μοναχούς

Μέσα στο μοναστήρι, σε πρόσφατα ανακαινισμένο κτήριο του 1860 λειτουργεί και το νέο σκευοφυλάκιο (Εκκλησιαστικό Βυζαντινό Μουσείο), το οποίο εγκαινιάστηκε από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, στις 29 Μαΐου 1999. Σε αυτό φυλάσσονται εκκλησιαστικά κειμήλια μεγάλης καλλιτεχνικής και ιστορικής αξίας. Ενδεικτικά αναφέρονται εικόνες του 15ου-19ου αιώνα, πατριαρχικά σιγγίλια, κεντητά άμφια, πατριαρχικοί σταυροί, τμήμα Τιμίου Ξύλου, άγια λείψανα και παλαιά χειρόγραφα. Από αυτά γνωρίζουμε σήμερα πολλά στοιχεία για την Ιστορία της Μονής.

Η Μονή προσπαθεί και ακολουθεί σχεδόν κατά γράμμα το αγιορείτικο τυπικό και οι γυναίκες εκκλησιάζονται στο εξωτερικό καθολικό της Μονής (γιατί η Μονή διατηρεί το άβατο).

Παλαιά Μονή Αγίου Διονυσίου

Βρίσκεται στον Όλυμπο, σε υψόμετρο 900μ. και απέχει 17 χιλιόμετρα από το Λιτόχωρο. Χτισμένο σε μια φυσική κοιλότητα μεταξύ δύο μικρών ρευμάτων που τρέχουν στον Ενιπέα ποταμό. Σήμερα στο μοναστήρι μπορείτε να φτάσετε από το δασικό δρόμο που οδηγεί στα Πριόνια. Σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές το μοναστήρι ιδρύθηκε στο πρώτο μισό του 16ου αιώνα και αφιερώθηκε στον ΄Αγιο Διονύσιο και στην Αγία Τριάδα. Από την αρχή αυτού του αιώνα λειτούργησε με έξι μόνο μοναχούς. Ήταν η αγαπημένη θέση προσκυνήματος για τους κατοίκους της κεντρικής Μακεδονίας και των ορειβατών.

Η Παλιά Μονή ιδρύθηκε το 1542 από τον Άγιο Διονύσιο εν Ολύμπω και στα χρόνια της Τουρκοκρατίας σημείωσε οικονομική και πνευματική ακμή.

Το 1821 καταλήφθηκε από τον τουρκικό στρατό, πυρπολήθηκε και λεηλατήθηκε.

Το 1943 ανατινάχθηκε από τους Ναζί επειδή στα κτήριά της κρύβονταν Έλληνες αντάρτες.

Το 1950 μεταφέρθηκε στο Μετόχι της, κοντά στο Λιτόχωρο.

Μέχρι το 1928 το Μοναστήρι ήταν Σταυροπηγιακό, Πατριαρχικό υπό την δικαιοδοσία του Οικουμενικού θρόνου.

Το 1928 υπήχθη στις Νέες Χώρες.

Πανηγυρίζει στις 23 Ιανουαρίου, που είναι και η ημέρα μνήμης του Αγίου Διονυσίου. Επίσης, στις 14 Σεπτεμβρίουτελείται η τοπική εορτή του Σταυρού, στην Παλαιά Μονή του Αγίου Διονυσίου.

Πρόκειται για την παλιά μονή του Αγίου Διονυσίου, που ιδρύθηκε τον 16ο αι. και καταστράφηκε από το Γερμανικό στρατό κατοχής το 1943, επειδή οι μοναχοί της βοηθούσαν τους αντάρτες και από τότε λειτουργεί στο μετόχι της Σκάλας, κοντά στο Λιτόχωρο. Τα τελευταία χρόνια έχει αναστηλωθεί το καθολικό και γίνονται προσπάθειες για την αναστήλωση και των υπόλοιπων κτιρίων της μονής.